Tháp Bánh Ít Quy Nhơn một trong những phần còn lại của lịch sử về một thời Chăm Pa, đây ngoài là một di tích lịch sử còn là một địa điểm du lịch rất nỗi tiếng ở Bình Định, hiện có rất nhiều người băn khoăn về lịch sử Tháp Bánh Ít cũng như kiến trúc chi tiết của Tháp. Hãy cùng Basantourist khám phá chi tiết lịch sử của tháp cũng như review về kiến trúc của các tòa tháp nơi đây.
Lịch sử Tháp Bánh Ít
Tháp đã có tuổi đời lên đến ngàn năm tuổi, theo rất nhiều thông tin trên tư liệu ghi chép rằng tháp có thể có niên đại vào khoảng cuối thế kỉ XI đến đầu thế kỉ XII. Các đường nét kiến trúc của tháp mang phong cách chuyển tiếp giữa phong cách Mỹ Sơn A1 và phong cách Bình Định.
|
|
Tháp Bánh Ít đã được đưa vào cuốn sách “1001 buildings you must see before you die” (1001 công trình kiến trúc phải đến trong cuộc đời) của nhóm tác giả người Anh . Đây cũng là kiến trúc cổ xưa duy nhất tại Việt Nam có mặt trong cuốn sách này.
Kiến trúc Chăm Pa của Tháp Bánh Ít
Quần thể Tháp Bánh Ít là một trong số những di tích Chăm tiêu biểu còn tồn tại đến ngày nay, là minh chứng cho một Vương triều Chăm Pa hưng thịnh thời kỳ trước ở miền Trung Việt Nam. Nếu đem ra kiến trúc của từng tháp ra so sánh thì đây không phải là ngôi tháp lớn, nhưng dựa vào các dấu tích còn sót lại trên quả đồi này thì cho thấy tổng thể kiến trúc của tháp khá đồ sộ và hùng vĩ.
Hầu hết các hướng chính của đền tháp Chăm Pa đều được xây dựng về hướng Đông – hướng của Thần thánh, của sự sinh sôi nảy nở, và đương nhiên Tháp Bánh Ít cũng không ngoại lệ.
Quần thể tháp xây dựng theo bố cục có một tháp trung tâm (1 Kalan). Do được xây dựng vào thời kỳ suy yếu dần của Vương quốc Chăm Pa nên tháp thiếu đi những đường nét trang trí tinh xảo hoàn mỹ trong nghệ thuật kiến trúc Chăm Pa giai đoạn hưng thịnh, nhưng bù lại là một nét độc đáo, rất riêng.
Tháp chính – Kalan
Tháp Chính (Kalan) nằm trên đỉnh đồi, trung tâm của cụm tháp. Có bốn cửa, nhưng chỉ có một cửa mở theo hướng Đông, còn lại là ba cửa giả xây nhô ra ngoài mặt tường. Phần đế tháp tượng trưng cho thế giới trần tục, được xây dựng vững chãi, mặt bằng cơ bản hình vuông. Phần thân tháp tượng trưng cho thế giới tâm linh, nơi con người gột rửa mọi bụi trần đến gần với tổ tiên hơn, mang vẻ khỏe khoắn, hoàng tráng với các trụ ốp, các đường gồ dô ra của mặt tường, mái vòm đặc trưng của lối đi vào tháp,…Phần mái tháp tượng trưng cho thế giới thần linh, có 3 tầng, mỗi một tầng đều mang kiến trúc tựa như phần thân tháp, nhưng giản lược dần các chi tiết khi lên cao và cuối cùng bịt kín lại ở đỉnh tháp. Các họa tiết trang trí trên tháp được điêu khắc tỉ mỉ, thể hiện tín ngưỡng của người Chăm Pa xưa.
Trong lòng Tháp Chính, ở chính giữa là nơi thờ thần Shiva. Tuy tượng ở đây được phục chế nhưng vẫn giữ đúng theo phiên bản gốc cả về chất liệu lẫn kích thước. Hiện nay, bức tượng thần Shiva được lưu giữ tại bảo tàng Guimet ở Pháp.
Tháp Yên Ngựa – Kosagrha
Bên cạnh là Tháp Yên Ngựa (Kosagrha) có kiến trúc là hình chữ nhật, có hai tầng với phần mái cong như hình yên ngựa rất độc đáo, tựa như mô phỏng mái nhà truyền thống của cả khu vực Đông Nam Á thời xưa. Phần đế tháp nhô ra, vững chãi đỡ lấy phần thân tháp. Mỗi mặt thân tháp đều có các trụ ốp nhô ra, trang trí với các hình thù hoa văn mềm mại. Đặc biệt ấn tượng với các hình người, hình thú, hình chim ở phần thân tháp đang trong tư thế dang tay như muốn nâng bổng cả tòa tháp lên.
Tháp cổng và Tháp Bia
Tháp Cổng (Gopura) có hình dáng và cấu trúc giống Tháp Chính, nhưng nhỏ hơn và ít chi tiết trang trí hơn. Hai cửa mở theo hướng Đông – Tây tạo thành một hành lang hẹp và ngắn. Mái vòm dật cấp nhỏ dần, tựa như những mũi giáo phóng thẳng lên trời. Thân tháp có những cột ốp cao vút, thanh thoát.
Tháp Bia (Posah) ở hướng Nam, mang phong cách kiến trúc Bình Định đặc trưng với các mảng khối. Tháp được xây với bốn cửa mở, vòm cửa thu lại và vút lên thành hình mũi giáo. Phần mái có những hình quả bầu hồ lô trên các tầng, nhỏ dần về phía trên, tạo nên một nét đẹp đặc biệt cho tháp.
Trên đây là những chia sẽ của Basantourist về lịch sử của và kiến trúc độc đáo của Tháp Bánh Ít Quy Nhơn Bình Định, hy vọng bài viết sẽ giúp bạn có thêm nhiều dữ kiện về những kiến trúc độc đáo này nhé
Các địa điểm gần Tháp Bánh Ít
- Tháp Đôi Quy Nhơn – Nét đặc sắc của văn hóa Chăm Pa
- Ghềnh Ráng Tiên Sa – Khu du lịch gắn liền với Quy Nhơn
- Nhà Thờ Chánh Tòa
- Trại Phong Quy Hòa
- Chùa Long Khánh
Tháp Bánh Ít nằm ở gần cầu Bà Di
Cách Quy Nhơn tầm 12km
Giá vé: 15K
